Westzaan

Westzaan is één van de oudste dorpen van onze gemeente, ontstaan in de 12e eeuw. Het is één van de oudste nederzettingen in de Zaanstreek en vanuit Westzaan zijn de dorpen aan de westelijke oever van de Zaan ontstaan. Boeren bouwden hun boerderijen op terpen tegen de twee oude ontginningsdijken. Zo ontstond in de loop van de eeuwen het lange lintdorp van Westzaan.

Grasland voor melkveehouderij

Aan het einde van de 15e eeuw was het land zo nat dat alleen de opgehoogde randen gebruikt konden worden voor het verbouwen van graan. De rest werd als grasland gebruikt voor de melkveehouderij. In deze tijd bestond Westzaan uit ongeveer 500 inwoners.

In de 17e eeuw kwam de polder vol te staan met molens. Voornamelijk houtzaagmolens, maar ook papiermolens, pelmolens, oliemolens en verfmolens. Langs het lint nam de bebouwing toe maar ondanks alles heeft het dorp altijd het agrarische karakter gehouden.

Toppunt van bloei

Het toppunt van bloei lag voor Westzaan in het begin van de 18e eeuw. Nooit was het aantal industriemolens in Westzaan groter. Van die molens zijn er nu nog twee over, Het Prinsenhof en De Schoolmeester. De welvaart maakte dat de Grote Kerk (1740) werd gebouwd en ook rijke koopmanswoningen in de Kerkbuurt werden gebouwd en mooi gemaakt met de kenmerkende Lodewijkstijlen. De Kerkbuurt werd de kern van het dorp.

Kleine fabrieken

Na deze bloeiperiode ging het economisch slechter met Westzaan. Pas in de tweede helft van de 19e eeuw ging het beter. Bijna alle molens verdwenen uit het veld door de invoering van stoommachines en dieselmotoren. Er kwamen kleine fabrieken langs het dorpslint. De lange dorpsweg was tot ver in de 19e eeuw niet meer dan een pad. Vervoer over het water as tot die tijd heel belangrijk. Rond 1900 werd de wegsloot in de Kerkbuurt gedempt.

Doorsnijden van lint

De aanleg van de snelweg A8 en de provinciale weg zorgden voor het doorsnijden van het lange lint van het dorp. Toch is de oorspronkelijke structuur van het lint van Westzaan nog steeds goed herkenbaar.

Westzaan (1900-1920)

Westzaan (1950-1999)

Hoog contrastToegankelijkheidsverklaringGa naar Zaanstad.nl